Marieke Hepkema | 500754278 | 23-09-2021 | V1.0
Iedereen kent wel iemand die hulp nodig heeft of krijgt voor een mentaal probleem. De een heeft langdurig te veel stress ervaren en kampt nu met een burn-out, en de ander heeft een angststoornis. Voor verschillende mentale klachten wordt de CGT-methode ingezet; cognitieve gedragstherapie. Zelf heb ik ook tweemaal een traject bij een psycholoog doorlopen. Dit heeft beide keren geholpen, maar ik merk dat het soms een uitdaging is om de voortgang goed door te zetten als de heisa van het dagelijkse leven weer begint. Ik heb zoveel dingen waar ik rekening mee moet houden; school, mijn huishouden (ik woon alleen), hobbies, werk; noem maar op.
Ik kan me herinneren dat het me tijdens beide trajecten die ik bij een kliniek heb gelopen opviel hoeveel er nog op papier werd gewerkt. Ik kreeg bij mijn eerste behandeling wel eens een soort geprinte scans van een werkboek mee, en ik maakte mijn aantekeningen ook veelal op papier (of op een digitaal kladblok, tussen de andere notities). Het was een kwestie van therapie - huiswerk - volgende sessie - huiswerk. Soms raakte ik het ritme hiervan een beetje kwijt, en had ik het gevoel dat ik niet alles uit de sessies haalde wat ik eruit wilde halen. Dit heeft mij aan het denken gezet over hoe ik mensen die een dergelijke behandeling doorlopen beter kan helpen door middel van een digitale oplossing. Er sprongen gelijk allemaal ideeën in mijn hoofd toen ik hierover na begon te denken. Wellicht dat het product ook het contact tussen therapeut en cliënt kan bemiddelen en verbeteren? En zou het een veilige, georganiseerde plek voor het bijhouden van een emotie-dagboek o.i.d. kunnen zijn?
Uiteindelijk heb ik de focus gelegd op het ondersteunen van mensen die een CBT-E -traject volgen. Deze methode, genaamd 'Cognitive Behavioural Therapy - Enhanced' is een speciale vorm van cognitieve gedragstherapie die is ontwikkeld voor mensen met eetstoornis. Ook tijdens mijn behandeling werd deze methode toegepast, dus ik heb hier al ervaring mee; ook met de mogelijke verbeterpunten die ik tegenkwam tijdens het traject.
Dit is hoe ik dit project in ben gestapt. Vanuit eigen ervaringen bedacht, met de kritische blik van een UX'er. Ik ben erg benieuwd hoe de uiteindelijke oplossing eruit zal gaan zien.
Ik ben een CMD'er die de opleiding is binnengestapt met een grote liefde voor visual design, maar tijdens de opleiding steeds meer fan werd van UX en behavioral design. Ik ben in mijn vrije tijd vaak bezig met illustreren, en vind de uitdaging van iets zowel mooi als toegankelijk maken altijd erg tof om mee bezig te zijn. Als een studente die in eerste instantie na de propedeuse psychologie wilde studeren, is behavioral design ook iets wat mij ontzettend interesseert; hoe kan ik mensen echt helpen door middel van digitale producten?
Ik denk dat deze opdracht de mogelijkheid kan geven om aan al deze gebieden te werken. Er moet immers een visuele stijl komen, UX research worden gedaan en het eindproduct zal zeer waarschijnlijk met gedragsverandering te maken hebben.
Ik wil mezelf nog echt een keer uitdagen om gedegen UX research te doen en een visueel sterk product neer te zetten voor in mijn portfolio. Daarnaast hoop ik met mijn onderzoek een daadwerkelijke bijdrage te kunnen leveren voor mensen die hier baat bij hebben, en in zekere zin een beetje 'terug te geven.'
Cliënten die in een CBT-E -traject zitten, krijgen vaak cognitieve oefeningen en huiswerkopdrachten mee om zelfstandig aan te werken (. Het is vaak de bedoeling dat de cliënt deze opdrachten uitvoert voorafgaand aan de volgende therapiesessie. Het kan echter lastig zijn om dit altijd goed uit te voeren en om te herinneren dat de taken moeten worden voltooid. Bij verscheidene mentale aandoeningen is immers een bekend symptoom mentale wazigheid en vergeetachtigheid. Mensen met een depressie kunnen bijvoorbeeld ook moeite hebben met simpele taken uitvoeren. Structuur aanbrengen in de dag van de cliënt kan soms helpend werken. Als het de cliënt niet lukt om de taken uit te voeren, of als de cliënt de opdrachten halsoverkop vlak voor de therapiesessie volbrengt, dan wordt de therapie minder effectief toegepast. Wellicht dat de volgende sessie ook inhoudelijk minder goed is, omdat het gebaseerd zou zijn op de uitkomst van het huiswerk. In hoeverre dit een negatief effect heeft, moet verder onderzocht worden. Naast dit probleem is het ook zo dat huiswerk nu nog vaak op papier wordt gemaakt, of met bijvoorbeeld een digitaal kladblok. Dit kan verschillende problemen veroorzaken: zo kan het zijn dat iemand de notities vindt, of dat de cliënt de documenten kwijtraakt. Dit maakt het waarborgen van de privacy van de cliënt moeilijker.
Het probleem doet zich voor bij mensen die momenteel een traject van cognitieve gedragstherapie -enhanced (CBT-E) volgen (later benoemd als: cliënten). De betrokken mensen zijn de persoon die in behandeling is (cliënt), evenals de behandelaar (psycholoog/therapeut) en eventueel andere belanghebbende personen binnen de kliniek. Zo kan het zijn dat de psycholoog een groep met collega's heeft waarin de voortgang en vervolgstappen van cliënten worden besproken. Ook de naasten van de cliënt zijn betrokkenen (familie, partner). De doelgroep bestaat uit mensen die een CBT-E -traject volgen, en hierin graag ondersteund willen worden. Momenteel heb ik een contactpersoon bij Arkin waar ik mee kan sparren over het project. Wel ben ik nog op zoek naar een psycholoog waar ik een interview mee zou kunnen uitvoeren. De persoon die uiteindelijk de oplossing zal gebruiken, is de cliënt. Het zou echter kunnen zijn dat de psycholoog en eventueel andere collega's met toestemming de oplossing zullen kunnen gebruiken. Hoe de oplossing zal worden aangeschaft ligt aan wie er allemaal baat bij heeft. Als het een groot voordeel creëert bij een GGZ-organisatie, dan kan het wellicht zo zijn dat deze organisatie de oplossing zal bekostigen.
Het probleem doet zich voor binnen verschillende contexten, afhankelijk van de opdrachten die de cliënt van diens therapeut heeft gekregen. Het gaat in ieder geval over de periode tussen meerdere therapiesessies in. Een voorbeeld zou zijn dat een cliënt met een eetstoornis gedurende 1 week een eetdagboek bij moet houden. Deze opdracht alleen al kan op elke plek worden ingevuld, maar gezien de privacygevoelige aard ervan kan het zijn dat er een primaire context vast te stellen is. Het zou kunnen zijn dat het probleem zich vaker voordoet als de cliënt al een vrij drukke planning heeft, maar ook dit moet verder onderzocht worden.
Zoals eerder benoemd doet het probleem zich voor tussen meerdere therapiesessies in. Het probleem moet opgelost zijn volgens de frequentie dat de taken moeten worden uitgevoerd. Als de cliënt bijvoorbeeld 1 week lang elke dag voor het slapengaan een dagboek in moet vullen, dan moet dit ook elke dag worden gedaan, in plaats van in één keer aan het eind van de week.
Hoe vaak het probleem zich voordoet, verschilt per persoon en per behandeling. Misschien dat de ene persoon er tussen elke sessie veel moeite mee heeft om taken uit te voeren en elke week een sessie heeft, terwijl de ander het maar af en toe heeft, en elke 3 weken een sessie heeft.