Marieke Hepkema | 500754278 | 01-09-2021 | V1.0
Iedereen kent wel iemand die hulp nodig heeft of krijgt voor een mentaal probleem. De een heeft langdurig te veel stress ervaren en kampt nu met een burn-out, en de ander heeft een angststoornis. Voor verschillende mentale klachten wordt de CBT-methode ingezet; cognitieve gedragstherapie. Zelf heb ik ook tweemaal een traject bij een psycholoog doorlopen. Dit heeft beide keren geholpen, maar ik merk dat het soms een uitdaging is om de voortgang goed door te zetten als de heisa van het dagelijkse leven weer begint. Ik heb zoveel dingen waar ik rekening mee moet houden; school, mijn huishouden (ik woon alleen), hobbies, werk; noem maar op.
Ik kan me herinneren dat het me tijdens beide trajecten die ik bij een kliniek heb gelopen opviel hoeveel er nog op papier werd gewerkt. Ik kreeg bij mijn eerste behandeling wel eens een soort geprinte scans van een werkboek mee, en ik maakte mijn aantekeningen ook veelal op papier (of op een digitaal kladblok, tussen de andere notities). Het was een kwestie van therapie - huiswerk - volgende sessie - huiswerk etc. Soms raakte ik het ritme hiervan een beetje kwijt, en had ik het gevoel dat ik niet alles uit de sessies haalde wat ik eruit wou halen. Dit heeft mij aan het denken gezet over hoe ik mensen die een CBT of CBT-E (cognitieve gedragstherapie (-enhanced))-behandeling doorlopen beter kan helpen door middel van een digitale oplossing. Er sprongen gelijk allemaal ideeën in mijn hoofd toen ik hierover na begon te denken. Wellicht dat het product ook het contact tussen therapeut en patiënt kan bemiddelen en verbeteren? En zou het een veilige, georganiseerde plek voor het bijhouden van een emotie-dagboek o.i.d. kunnen zijn?
Dit is hoe ik dit project in ben gestapt. Vanuit eigen ervaringen bedacht, met een kritische blik van een UX'er. Ik ben erg benieuwd hoe de uiteindelijke oplossing eruit zal gaan zien.
Ik ben een CMD'er die de opleiding is binnengestapt met een grote liefde voor visual design, maar tijdens de opleiding steeds meer fan werd van UX en behavioral design. Ik ben in mijn vrije tijd vaak bezig met illustreren, en vind de uitdaging van iets zowel mooi als toegankelijk maken altijd erg tof om mee bezig te zijn. Als een studente die in eerste instantie na de propedeuse psychologie wou gaan studeren, is behavioral design ook iets wat mij ontzettend interesseert; hoe kan ik mensen helpen door middel van digitale producten?
Ik denk dat deze opdracht de mogelijkheid kan geven om aan al deze gebieden te werken. Er moet immers een visuele stijl komen, UX research worden gedaan en het eindproduct zal zeer waarschijnlijk met gedragsverandering te maken hebben.
Ik wil mezelf nog echt een keer uitdagen om gedegen UX research te doen en een visueel sterk product neer te zetten voor in mijn portfolio. Daarnaast hoop ik met mijn onderzoek een daadwerkelijke bijdrage te kunnen leveren voor mensen die hier baat bij hebben.
Patiënten die in een CBT(-E)-traject zitten, krijgen vaak cognitieve oefeningen en huiswerkopdrachten mee om zelfstandig aan te werken. Het is vaak de bedoeling dat de patiënt deze opdrachten uitvoert voorafgaand aan de volgende therapiesessie. Het kan echter lastig zijn om dit altijd goed uit te voeren en om te herinneren dat de taken moeten worden voltooid. Bij verscheidene mentale aandoeningen is immers een bekend symptoom mentale wazigheid en vergeetachtigheid. Mensen met een depressie kunnen bijvoorbeeld ook moeite hebben met simpele taken uitvoeren. Structuur aanbrengen in de dag van de patiënt kan soms helpend werken. Als het de patiënt niet lukt om de taken uit te voeren, of als de patiënt de opdrachten halsoverkop vlak voor de therapiesessie volbrengt, dan wordt de therapie minder effectief toegepast. Wellicht dat de volgende sessie ook inhoudelijk minder goed is, omdat het gebaseerd zou zijn op de uitkomst van het huiswerk. In hoeverre dit een negatief effect heeft, moet verder onderzocht worden. Naast dit probleem is het ook zo dat huiswerk nu veelal op papier wordt gemaakt, of met bijvoorbeeld een digitaal kladblok. Dit kan verschillende problemen veroorzaken: zo kan het zijn dat iemand de notities vindt, of dat de patiënt de documenten kwijtraakt. Dit maakt het waarborgen van de privacy van de patiënt moeilijker. Er is nu geen digitale begeleiding, en de patiënt kan niet terugzien wat er tijdens de vorige sessie is besproken.
Het probleem doet zich voor bij mensen die momenteel een traject van cognitieve gedragstherapie (CBT) of (CBT-E) volgen (later benoemd als: patiënten). De betrokken mensen zijn de persoon die in behandeling is (patiënt), evenals de behandelaar (psycholoog/therapeut). Ook kan het zijn dat de psycholoog een groep met collega's heeft waarin de voortgang en vervolgstappen van patiënten worden besproken. De doelgroep bestaat uit mensen die een CBT(-E)-traject volgen en hierin graag ondersteund willen worden. Ik heb momenteel nog geen 'officiële' opdrachtgever, maar het zou in eerste instantie een organisatie die zich specialiseert in geestelijke gezondheid betreffen. De persoon die uiteindelijk de oplossing zal gebruiken, is de patiënt. Het zou echter kunnen zijn dat de psycholoog en eventueel andere collega's met toestemming de oplossing zullen kunnen gebruiken. Hoe de oplossing zal worden aangeschaft ligt aan wie er allemaal baat bij heeft. Als het een groot voordeel creëert bij een GGZ-organisatie, dan kan het wellicht zo zijn dat deze organisatie de oplossing zal bekostigen.
Het probleem doet zich voor binnen verschillende contexten, afhankelijk van de opdrachten die de patiënt van diens therapeut heeft gekregen. Het gaat in ieder geval over de periode tussen meerdere therapiesessies in. Een voorbeeld zou zijn dat een patiënt met een eetstoornis een eetdagboek bij moet houden gedurende 1 week. Deze opdracht alleen al kan op elke plek worden ingevuld, maar veel van het huiswerk zal thuis worden volbracht; helemaal gezien de privacygevoelige aard ervan (NB dit is op dit moment nog een aanname, gebaseerd op eigen ervaringen). Het zou kunnen zijn dat het probleem zich vaker voordoet als de patiënt al een vrij drukke planning heeft, maar ook dit moet verder onderzocht worden.
Zoals eerder benoemd doet het probleem zich voor tussen meerdere therapiesessies in. Het probleem moet opgelost zijn volgens de frequentie dat de taken moeten worden uitgevoerd. Als de patiënt bijvoorbeeld 1 week lang elke dag voor het slapengaan een dagboek in moet vullen, dan moet dit ook elke dag worden gedaan, in plaats van in één keer aan het eind van de week.